Οπτικά Πεδία

Τι είναι το οπτικό πεδίο;

Ο Tranquair έχει περιγράψει πολύ παραστατικά το οπτικό πεδίο ως «νησίδα ή λόφο φωτός (όρασης) στην θάλασσα του σκότους».  Αυτή αποτελεί ένα πραγματικό τρισδιάστατο γεωγραφικό σχηματισμό και όχι ομαλό γεωμετρικό σχήμα (κώνο) όπως πίστευαν οι αρχαίοι Ελληνες. Mε απλά λόγια το οπτικό πεδίο είναι ότι περιβάλλεται γύρω μας όταν κοιτάμε σε ευθεία γραμμή.

Πώς γίνεται η εξέταση του οπτικού πεδίου;

Η εξέταση του οπτικού πεδίου (ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΑ) μπορεί να γίνει με χειροκίνητο μηχάνημα ή με αυτόματο μηχάνημα (αυτόματη περιμετρία). Είναι μια ανώδυνη εξέταση η οποία βασίζεται στην δυνατότητα εύρεσης από τον ασθενή, φωτεινών ερεθισμάτων που εμφανίζονται μέσα σε ένα φωτεινό θόλο. Η χειροκίνητη περιμετρία είναι κινητική δηλ. το φωτεινό ερέθισμα κινείται ενώ  η αυτόματη περιμετρία είναι στατική δηλ. το φωτεινό ερέθισμα δεν κινείται. Η πρώτη μας δίνει μια άποψη του συνολικού οπτικού πεδίου χωρίς λεπτομέρειες στις πιθανές βλάβες ενώ η δεύτερη ανάλογα με το πρόγραμμα που χρησιμοποιούμε αφορά τις 30 κεντρικές μοίρες ή τις 10 κεντρικές μοίρες ή μόνο την περιφέρια ή υπάρχουν και screening test για γρήγορη εξέταση όλου του οπτικού πεδίου. Η λεπτομέρεια στις βλάβες, είναι μεγαλύτερη στην αυτόματη περιμετρία και μεγαλώνει ανάλογα με το πρόγραμμα που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε. Η εξέταση γίνεται πρώτα στο ένα μάτι και μετά στο άλλο, έτσι ώστε να εξετασθεί το οπτικό πεδίο του κάθε οφθαλμού. Ο ασθενής είναι υποχρεωμένος να προσηλώνει σε ένα κεντρικό σημείο του θόλου. Μόλις αντιλαμβάνεται κάποιο φωτεινό ερέθισμα (φωτεινότερο σημείο από τον θόλο) τότε ο ασθενής κτυπά ένα κουμπί που κρατά στο χέρι του. Το σύνολο των ερεθισμάτων που αντιλήφθηκε ο ασθενής καταγράφεται σε ένα διάγραμμα το οποίο αξιολογείται και κρίνεται αν υπάρχουν αλλοιώσεις.

Η αυτόματη περιμετρία είναι αυτή που κυρίως χρησιμοποιείται σήμερα αφού θεωρείται και η πλέον αξιόπιστη. Με την βοήθεια του υπολογιστή ενσωματωμένου στο μηχάνημα μπορούμε να ελέγξουμε το οπτικό πεδίο μας με μεγαλύτερη ακρίβεια και λεπτομέρεια ενώ ο ίδιος ο υπολογιστής μας δίνει παραμέτρους για την προσοχή του ασθενούς και κατα συνέπεια για την αξιοπιστία της εξέτασης.

Σε τι χρειάζεται και σε ποιές ασθένειες γίνεται;

Πρέπει  να γνωρίζουμε ότι με την μελέτη του οπτικού πεδίου μετράμε την ευαισθησία του αμφιβληστροειδούς και την λειτουργικότητα του οπτικού νεύρου.

Είναι η κύρια εξέταση για την διάγνωση και την παρακολούθηση του γλαυκώματος. Κατά το γλαύκωμα, το οπτικό πεδίο εμφανίζει βλάβες που λέγονται σκοτώματα και τα οποία επιδεινώνονται εφόσον δεν υπάρχει θεραπεία. Το 95% των οπτικών πεδίων που ζητούνται από τους οφθαλμιάτρους είναι για τη νόσο του γλαυκώματος. Ωστόσο, το οπτικό πεδίο αρχίζει να γίνεται παθολογικό όταν υπάρχει βλάβη στο 30-40% των οπτικών ινών.  

Επίσης το οπτικό πεδίο γίνεται σε νευροοφθαλμολογικές παθήσεις με σκοπό να μελετήσουμε την λειτουργικότητα της οπτικής οδού. Οι κυριώτερες ασθένειες είναι η οπτική νευρίτιδα, η ισχαιμική οπτικοπάθεια, τα τραύματα, οι εγκεφαλικοί όγκοι, το εγκεφαλικό επεισόδιο κ.α.

Επίσης γίνεται σε ασθενείς με χοριοαμφιβληστροειδικές παθήσεις δηλ. παθήσεις που αφορούν τον χοριοειδή και αμφ/δή χιτώνα. Τα οπτικά πεδία βοηθούν στη διάγνωση, την εντόπιση και την πορεία της νόσου σε συνδοιασμό με άλλες οφθαλμολογικές εξετάσεις όπως η φλουοραγγειογραφία. Ετσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις φλεγμονές του χοριοαμφιβληστροειδή (χοριοαμφιβληστροειδίτιδες), στην εκφύλιση της ωχράς, στους όγκους του χοριοειδούς, στην μεγάλη μυωπία, στις αγγειακές παθήσεις όπως αποφράξεις φλεβών και αρτηριών του αμφ/δούς καθώς και στην αποκόλληση του αμφ/δούς.